Hoe te handelen bij grensoverschrijdend gedrag

De reden om dit artikel te schrijven is dat grensoverschrijdend gedrag helaas steeds vaker in het nieuws verschijnt en partijen vaak niet weten hoe te handelen. Grensoverschrijdend gedrag vindt plaats op scholen, in de televisiewereld en op sportclubs, maar ook in omgevingen waar je het niet direct zou verwachten, zoals bijvoorbeeld op advocatenkantoren of bij de overheid. Een van de redenen is dat het begrip ‘grensoverschrijdend’ erg breed is en de grenzen soms niet heel duidelijk zijn. Daarnaast is er altijd sprake van een slachtoffer en een dader. Vaak is dat onderscheid snel te maken, maar dat hoeft niet altijd het geval te zijn.

Als narratief mediator zetten we narratieve interventies en technieken in om beter inzicht te verkrijgen in de situatie waarin er sprake is van grensoverschrijdend gedrag. Hoe naar een dergelijke zaak ook kan zijn, als mediator dien je ook hier 100% neutraal en onafhankelijk te zijn naar beide partijen. In dit artikel gaan we in op de vraag wat we onder grensoverschrijdend gedrag verstaan, wat je van ons kunt verwachten in een dergelijke zijn, over geheimhouding en meldplicht en tenslotte het gevaar van te snel oordelen over betrokkenen.

Wat verstaan we onder grensoverschrijdend gedrag?
Omdat het begrip ‘grensoverschrijdend’ zo breed is, zullen we eerst uitleggen wat wij er als ELT Labs onder verstaan. Grensoverschrijdend gedrag verwijst naar acties of gedragingen die de persoonlijke, sociale, culturele of wettelijke grenzen van anderen schenden of overschrijden. Dit soort gedrag kan variëren van lichte overtredingen tot ernstige misdrijven, en omvat een breed scala aan situaties. Voorbeelden van grensoverschrijdend gedrag zijn onder meer:

1. Pesten of intimidatie: Dit omvat verbaal, fysiek of psychologisch misbruik gericht op een individu of een groep.
   .
2. Seksuele intimidatie: Ongepaste seksuele opmerkingen, gebaren of aanrakingen die iemand zich ongemakkelijk of onveilig laten voelen.
   .
3. Discriminatie: Het ongelijk behandelen van mensen op basis van kenmerken zoals ras, geslacht, leeftijd, religie, seksuele geaardheid of handicap.
   .
4. Inbreuk op privacy: Het schenden van iemands persoonlijke ruimte, zoals het doorzoeken van persoonlijke bezittingen, het afluisteren van gesprekken of het bespioneren van iemand zonder toestemming.
   .
5. Fysiek geweld: Het gebruiken van fysieke kracht om iemand pijn te doen of te bedreigen.
   .
6. Emotioneel misbruik: Het manipuleren, controleren of kleineren van iemand om hen emotioneel te schaden.

Het is belangrijk om grensoverschrijdend gedrag te herkennen en aan te pakken om een veilige en respectvolle omgeving voor iedereen te creëren. Dit kan onder meer betekenen dat er duidelijke gedragsregels worden opgesteld, dat er open communicatie wordt aangemoedigd en dat er passende maatregelen worden genomen om overtreders verantwoordelijk te houden.

Als een zaak zich aanmeldt bij ELT Labs, waarbij sprake is van grensoverschrijdend gedrag, dan zullen we in eerste instantie extra aandacht besteden aan het intakegesprek. We zullen in dit gesprek niet direct inhoudelijk de diepte ingaan, maar zaken als geheimhouding en verwachtingen zullen uitvoerig besproken worden. Ook de gedragscode die we als registermediator dienen na te leven zal extra aandacht krijgen. Soms gaat het om twee partijen, maar het kan ook zijn dat het een meerpartijdige zaak wordt, omdat er een hele afdeling bij is betrokken. Tevens zullen we afspraken maken of de vertrouwenspersoon van het bedrijf partij is in de zaak. Als er sprake is van een machtsonbalans dan zal dit eveneens in het voorbereidende gesprek besproken worden hoe hier mee om te gaan.

Wat kun je van ELT Labs verwachten?
In het geval wij een zaak aannemen waarin sprake is van grensoverschrijdend gedrag dan kun je het volgende van onze praktijk verwachten.

1. Het bieden van een veilige ruimte: We zullen allereerst een veilige en vertrouwelijke ruimte te creëren waarin de partijen zich vrij voelen om hun verhaal te vertellen en zich kwetsbaar kunnen opstellen.
   .
2. Het onderzoeken van de verhalen achter het gedrag: We beginnen met iedere partij afzonderlijk te spreken waarbij we de verhalen achter het vermeende grensoverschrijdende gedrag onderzoeken op basis van de ‘Critical Event interviewing (CEI) methode. Dit is een specialisatie binnen de narratieve analyse die zich richt op het verzamelen van gedetailleerde informatie over specifieke gebeurtenissen of situaties die een grote impact hebben gehad op een individu of een organisatie. Het is belangrijk dat alle partijen hun verhaal kunnen vertellen over wat er is gebeurd en hoe ze zich daarbij voelden. Hierbij zullen wij ons richten op het begrijpen van de context waarin het gedrag plaatsvond en hoe de partijen de gebeurtenis hebben ervaren.
   .
3. Het herkaderen van het verhaal: Als het aan de orde en wenselijk is proberen we het verhaal van de partijen te herkaderen door hen te helpen hun perspectief, hun aannames en interpretaties te onderzoeken. Dit kan helpen om het gedrag in een ander licht te zien en nieuwe manieren te vinden om met de situatie om te gaan.
   .
4. Het ontwikkelen van een gezamenlijk verhaal: Als partijen de wens hebben om hun werkrelatie te continueren zullen we proberen om een gezamenlijk verhaal te ontwikkelen waarin beide partijen zich kunnen vinden en waarin ze afspraken kunnen maken over hoe ze in de toekomst met elkaar om willen gaan. Dit kan helpen om de relatie tussen de partijen te herstellen en verdere conflicten te voorkomen.
   .
5. Het benoemen van gezamenlijke waarden: Indien we een gezamenlijk verhaal maken zullen we gezamenlijke waarden te benoemen waar beide partijen zich in kunnen vinden. Dit kan helpen om in de plenaire sessie de dialoog te richten op wat beide partijen bindt in plaats van wat hen scheidt.
   .
6. Het ontwikkelen van een actieplan: We zullen partijen helpen om een actieplan te ontwikkelen waarmee ze kunnen werken aan het herstellen van de relatie en het voorkomen van verdere conflicten. Hierbij zullen we ons richten op het ontwikkelen van concrete afspraken en doelen die de partijen samen willen nastreven. Eventueel kan het actieplan ook de basis zijn voor een gedragscode in het bedrijf.

Wat met betrekking tot geheimhouding en eventueel strafbare zaken?
Als registermediator hebben we de plicht om vertrouwelijkheid te waarborgen tijdens het gehele mediationproces, dat start vanaf het eerste contact. Dit betekent dat informatie die tijdens de mediationsessie wordt gedeeld, niet zonder toestemming aan derden mag worden doorgegeven. Dit is essentieel om een veilige en open omgeving te creëren waarin partijen vrijelijk hun gedachten en gevoelens kunnen delen.

Echter, er zijn situaties waarin onze geheimhoudingsplicht beperkt kan zijn, met name wanneer er sprake is van strafbare feiten. In sommige gevallen zijn we wettelijk verplicht om bepaalde strafbare feiten, zoals kindermishandeling, geweld of dreiging van geweld, of andere ernstige misdrijven, te melden aan de autoriteiten. Deze zaken zullen in het intakegesprek uitvoerig besproken worden. Het is uiteindelijk aan de mediator of we de zaak al dan niet aannemen.

Wees voorzichtig met te snel een oordeel te geven
Natuurlijk heb je als mediator oog voor het slachtoffer van grensoverschrijdend gedrag. Desalniettemin zullen we als registermediators nooit een oordeel geven over de zaak, noch een advies uitbrengen, noch aangeven wat we er persoonlijk van vinden. Dit houdt in dat we de zaak professioneel empathisch zullen benaderen. Los gezien van de verplichting als mediator is het verstandig om ook als naasten voorzichtig te zijn met het oordelen over grensoverschrijdend gedrag. Dit omwille van de volgende redenen:

1. Culturele verschillen: Gedrag dat in sommige culturen als normaal of aanvaardbaar wordt beschouwd, kan in andere culturen als grensoverschrijdend worden ervaren. Het is belangrijk om culturele verschillen in acht te nemen en te proberen elkaars perspectieven te begrijpen.
   .
2. Misinterpretatie: Soms kan een actie of opmerking verkeerd worden geïnterpreteerd of uit zijn verband worden gehaald. Voordat je oordeelt, is het belangrijk om een volledig beeld te krijgen van de situatie en de context waarin het gedrag plaatsvond.
   .
3. Onbedoelde gevolgen: Overhaast oordelen kan leiden tot onbedoelde gevolgen voor zowel de beschuldigde als de persoon die het grensoverschrijdend gedrag meldt. Het kan bijvoorbeeld leiden tot onterechte beschuldigingen, wat ernstige gevolgen kan hebben voor de reputatie, het zelfbeeld en de relaties van de beschuldigde persoon.
   .
4. Escalatie vermijden: Soms kan het direct confronteren van iemand met beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag de situatie escaleren en leiden tot verdere conflicten. Het is belangrijk om eerst feiten te verzamelen, de situatie te beoordelen en, indien nodig, bemiddeling of professionele hulp in te schakelen.
   .
5. Rechtvaardigheid en eerlijkheid: Bij het beoordelen van grensoverschrijdend gedrag is het belangrijk om eerlijk en onpartijdig te zijn. Iedereen heeft recht op een eerlijke behandeling en een kans om zijn of haar kant van het verhaal te vertellen. Vooringenomenheid en ongegronde aannames kunnen leiden tot onrechtvaardige beslissingen.
   .
6. Emotionele reacties: Het is belangrijk om niet te snel te reageren op basis van emoties. Sterke emoties kunnen het vermogen om objectief en rationeel te denken beïnvloeden, wat kan leiden tot het nemen van ongegronde beslissingen. Neem de tijd om de situatie te evalueren en emoties tot bedaren te laten komen voordat u een oordeel velt.
   .
7. Gelegenheid tot groei en verandering: Mensen maken fouten en kunnen onbewust grensoverschrijdend gedrag vertonen. Het is belangrijk om ruimte te bieden voor persoonlijke groei en verandering. Een voorzichtige en empathische benadering kan helpen bij het aangaan van een constructieve dialoog, waardoor de persoon in kwestie kan leren en zijn of haar gedrag kan verbeteren.
   .
8. Vertrouwen behouden: In situaties waar grensoverschrijdend gedrag wordt gemeld, is het cruciaal om het vertrouwen van alle betrokken partijen te behouden. Een voorzichtige en zorgvuldige benadering helpt om de belangen van alle partijen te beschermen, vertrouwelijkheid te waarborgen en eventuele negatieve gevolgen te beperken.
   .
9. Ondersteuning en veiligheid: Het welzijn van alle betrokkenen moet centraal staan bij het beoordelen van grensoverschrijdend gedrag. Door voorzichtig en zorgvuldig te werk te gaan, kunnen maatregelen worden genomen om de veiligheid en ondersteuning van degenen die het gedrag melden te garanderen, evenals van degenen die ervan worden beschuldigd.
   .
10. Wettelijke en ethische verantwoordelijkheden: In sommige gevallen kan grensoverschrijdend gedrag leiden tot wettelijke gevolgen of ethische kwesties. Een zorgvuldige evaluatie en besluitvorming helpen om te voldoen aan wettelijke en ethische verplichtingen en om de juiste maatregelen te nemen om met het gedrag om te gaan.
    .

Kortom, zorg ervoor dat alle betrokken partijen op een eerlijke en respectvolle manier worden behandeld en dat mogelijke misverstanden en conflicten tot een minimum worden beperkt. Open communicatie, actief luisteren en een focus op het vinden van oplossingen kunnen helpen om situaties van grensoverschrijdend gedrag op een verantwoorde en constructieve manier aan te pakken.

We hopen met dit artikel een bijdrage te kunnen leveren aan de discussie over grensoverschrijdend gedrag en hoe hier mee om te gaan vanuit de lens van een register mediator. Mocht je aanleiding zien om contact met ons te willen opnemen voor toelichting of advies, neem dan contact op met Petra de Boer op telefoonnummer 020 2182158