Verzoening met het conflict in je brein

Piekeren ‘s-nachts of pieken overdag?

In deze blog wil ik het hebben over mentale gezondheid en hoe vervelende verhalen zich kunnen nestelen in jouw brein. Als geregistreerd mediator en narratief psychoanalyticus heb ik vaak te maken met mensen die worstelen met burn-out en depressie, of het nu gaat om een ondernemer, manager of werknemer. Om deze problemen aan te pakken, heb ik samen met een ACT-therapeut een programma ontwikkeld genaamd “verzoening met het conflict in je brein”. Dit programma is bedoeld om mentale klachten aan te pakken en er beter mee te leren leven. In dit blog zal ik uitleggen hoe mentale problemen zich kunnen manifesteren in het leven van een persoon, en hoe dit kan leiden tot fysieke en mentale klachten. Ook zal ik uitleggen wat narratieve psychoanalyse en ACT-therapie is.

Als je kampt met mentale problemen, is het vaak lastig om hierover te praten. Om er iets aan te doen denk je al snel aan hulp van een psycholoog of psychiater. Maar dat idee zie je voor nu misschien nog niet zitten. Wel heb je behoefte aan een vertrouwd gesprek om je gedachten te kunnen ventileren. Je wil dat het piekeren stopt en dat je weer op een gezonde manier naar het leven kunt kijken.

Aan het begin van je carrière ben je vol optimisme over de toekomst. Je bent ambitieus en gedreven. Je neemt verantwoordelijkheid en bent gewend om maatregelen te nemen als de situatie daarom vraagt. Stress ervaar je niet als een probleem. Toch kan er een moment komen dat dit gevoel verandert. Je krijgt te maken met tegenslag, vervelende herinneringen uit het verleden komen naar boven en het lijkt erop dat alles niet meer zo soepel verloopt. Ook op privégebied gaan de problemen van het leven niet aan je deur voorbij. Je komt in de knel en het kan zijn dat je steeds vaker wakker ligt met een malende geest. Je krijgt moeite om je aandacht erbij te houden en je vergeet steeds vaker je afspraken. Je wordt prikkelbaarder en je ervaart dat de omgeving je steeds minder steun geeft. Je verliest het overzicht en voelt je machteloos in de situatie. Je merkt dat je lichamelijke klachten krijgt en het mentale spook in je hoofd toeslaat. Je richt je steeds meer op je werk en je sociale leven neemt af.  Het is lastig voor je om bij je emoties te komen. Het leven voelt zwaar en je vraagt je af of je het allemaal nog wel aankunt.

Helaas kom ik in mijn werk als narratief mediator situaties als deze met regelmaat tegen. Een belangrijk onderdeel van mijn werk is het onderzoeken van de manier waarop mensen betekenis geven aan hun ervaringen. Dit doe ik door gebruik te maken van narratieve psychoanalyse, waarbij ik onderzoek hoe mensen verhaallijnen creëren in hun leven. Soms kunnen deze verhaallijnen ons vastzetten in ons denken, voelen en handelen. In mijn praktijk als mediator is het belangrijk om deze “remmende” verhaallijnen in kaart te brengen, omdat conflicten vaak ontstaan uit verkeerde interpretaties en ongefundeerde projecties.

Daarom heb ik besloten om narratieve psychoanalyse ook te introduceren bij cliënten die worstelen met de vraagstukken van het leven. Ik heb namelijk gemerkt dat deze “remmende” verhaallijnen ook de oorzaak kunnen zijn bij mentale problemen. Denk daarbij aan tegengestelde gedachten in het brein die voortdurend met elkaar in conflict zijn en die jou een groot deel van de nacht laten piekeren.

De betekenis van een verhaal

Mooie en minder mooie momenten in ons leven slaan we op als verhalen in ons brein. Hieraan ontlenen we voor een groot deel onze identiteit en de manier waarop we in het leven staan. Zelf stel ik me het zo voor dat iedereen een denkbeeldige tas om zijn schouder heeft vol met verhalen die we hebben geleefd. Sommige verhalen heb je misschien al tientallen keren verteld en ben je telkens weer aan het “bijslijpen”. Ze hebben een soort van karrenspoor in ons brein getrokken. Mooie verhalen geven je een goed gevoel, minder mooie verhalen kunnen je verdrietig of angstig maken. Weet ook dat verhalen nooit eenduidig zijn. Afhankelijk met wie je ze deelt kunnen ze inhoudelijk nog wel eens van elkaar  verschillen. De waarheid kunnen we dan ook meer zien als een sociaal construct, dan als een serie van feiten die altijd hetzelfde zijn. Denk maar eens aan het verhaal van dat ondeugende weekendje met je vrienden of vriendinnen. Waarschijnlijk vertel je deze gebeurtenis iets anders aan je andere vrienden in de kroeg dan aan je moeder op de sofa. De vraag is hoe je nu om moet gaan met de verhalen die jou een slecht gevoel opleveren? Dit zijn wellicht ook de verhalen waarover je moeilijk kunt praten. Deze verhalen zullen we in ons programma verder exploreren.

Op verhaal komen

Het programma begint met een intakegesprek waarin we bespreken wat jouw specifieke problemen zijn en of het programma geschikt is voor jou. Als we er beiden een goed gevoel bij hebben, maken we een vervolgafspraak. Aan de hand van narratieve interventies en technieken gaan we stap voor stap een reis door je leven maken. Mijn uitgangspunt is dat ik geen enkel verhaal veroordeel en geen enkel verlangen te ver vind gaan. We kunnen over alles praten. Belangrijk is dat we jou als mens scheiden van het probleem. Jij bent niet het probleem, maar de manier waarop je het probleem ervaart is het probleem. Als je jezelf ziet als slachtoffer, is verandering moeilijk of onmogelijk.

In ons programma ‘verzoening met het conflict in je brein’ richten we ons op het analyseren van kritische gebeurtenissen in jouw leven. Samen onderzoeken we hoe deze ervaringen invloed hebben op jouw manier van denken, voelen en handelen. We hanteren een systematische benadering en gaan op zoek naar de oorsprong van aannames, veronderstellingen, overtuigingen, meningen en waarden.

Door situaties vanuit een ander perspectief te bekijken, kunnen we misschien nieuwe verhaallijnen ontdekken. We gaan na of het mogelijk is een andere betekenis te geven aan gebeurtenissen die je eerder als negatief hebt ervaren. Daar waar mogelijk herschrijven we jouw verhaal. In vaktermen noemen we dit proces re-authoring. Hierbij gaan we ervan uit dat jij de expert bent en ik je begeleid in dit proces.

Je eigen verhaal teruglezen

In deze blogpost wil ik het ook hebben over de waarde van het teruglezen van je eigen verhaal. Als mediator maak ik gebruik van een techniek genaamd transcriberen, waarbij ik met toestemming en onder expliciete geheimhouding het gehele verhaal van mijn cliënten opneem. Dit is belangrijk omdat het mij in staat stelt om het gesprek woordelijk uit te schrijven en zo het verhaal expliciet door jou kan laten teruglezen. Dit transcript activeert  je bewustzijn nog verder. Door daarna op bepaalde fragmenten te reflecteren, kunnen we deze corrigeren, toelichten of aanvullen. Op deze manier kom je op een dieper niveau van jouw verhalen die in de loop der tijd misschien uit je geheugen waren weggeëbd. De reflectie op je eigen rol in verhalen neem ik mee in de verdere analyse.

Na het transcriptieproces schrijven we jouw verhaal uit in een logische en heldere volgorde. Ik noem dit het narratieve verslag, inclusief alle kritische gebeurtenissen die betekenis voor je hebben gehad. Door je eigen verhaal op deze manier terug te lezen krijg je meer inzicht in je eigen gedachten en gedrag. Hieruit kun je veel kracht halen.

Meer begrip van anderen

Nu we jouw verhaal meer structuur hebben gegeven, kun je het misschien ook wat makkelijker delen en bespreken met anderen. Hierdoor ontstaat vaak meer begrip voor jouw situatie en is het mogelijk om afspraken met je directe omgeving te maken. Dit delen en bespreken kan onderdeel zijn van het proces waarin ik je begeleid. Begrippen als waardigheid en vertrouwen staan daarbij hoog in mijn vaandel.

Een complementaire aanpak

Verder is het goed om te weten dat ik samenwerk met een aantal specialisten die mijn narratieve verslag kunnen gebruiken en desgewenst samen met jou uitbouwen. In de toekomst zullen we ons presenteren als een team van experts met eenzelfde visie ten aanzien van mentale problemen. We doen geen beloftes om je hiervan te verlossen of te claimen dat er geen andere methoden bestaan. Wel laten we je inzien dat je anders met mentale uitdagingen anders kunt omgaan. Wij vinden het wel belangrijk, om in het kader van evidence-based praktiseren, zo veel mogelijk bewezen en effectieve methoden toe te passen. Medische zorg kan op deze manier ondersteund worden door complementaire specialisaties.

Zo werk ik samen met een vaste psychiater die een medische diagnose kan stellen, mocht dat nodig zijn. Een van mijn andere vaste partners is een complementaire ACT therapeut die gespecialiseerd is in de combinatie van fysiotherapie en cognitieve gedragstherapie. Vaak is er namelijk een verband tussen fysieke en mentale klachten. Deze therapeut richt zich op het aanvaarden en omarmen van klachten (acceptatie) in plaats van er constant tegen te vechten. Hierdoor ontstaat er ruimte om te focussen op dingen die belangrijk zijn in het leven (commitment). Samen werk je met hem aan het versterken van je fysieke gesteldheid en mentale flexibiliteit. Het doel is om je mentaal veerkrachtiger te maken en zo een waardevol leven te leiden.

Als je na het lezen van deze blog interesse hebt in een vrijblijvende kennismaking, neem dan gerust contact op met Petra de Boer voor het maken van een afspraak. Vanaf het allereerste moment is discretie gegarandeerd.